کد مطلب:47473 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:24

گنجینه پرسمان » قرآن

منظور از اولين و آخرين در آيات 13 ـ 14 سورة واقعه چيست؟ چرا در مورد اولين ثلة (گروه زياد)، ولي در مورد آخرين قليل گفته شده است؟

براي آية شريفة ثُلَّةٌ مِّنَ الاْ ?َوَّلِينَ وَ قَليلٌ مِّنَ الاْ ?َخِرِينَ چند تفسير بيان شده است:

1. گروه كثيري از امتهاي پيشين و پيروان پيامبران گذشته و گروه اندكي از امت اسلامي و پيروان پيامبر اسلام.

2. گروه كثيري از اولين امت اسلام و گروه اندكي از آخرين امت اسلامي.

تفسيري كه تفسير الميزان براي آيه برگزيده، تفسير اوّل است. شاهد اين تفسير، آياتي است كه در آنها كلمة اولين آمده، كه مراد از آن، امتهاي پيش از اسلام است.(الميزان، علامه طباطبايي، ج 19، ص 121، مؤسسة الاعلمي للمطبوعات، بيروت / تفسير نمونه، آيتالله مكارم شيرازي و ديگران، ج 23، ص 206 و 226، دارالكتب الاسلامية.)

برخي از آن آيات عبارتند از: واقعه، 49; مرسلات، 38; حجر، 10 و 13; انفال، 31 و 38; انعام، 25; مؤمنون، 81; انبيأ، 5; اسرأ، 59.

بنابراين تفسير، سابقون از پيشينيان، كساني هستند كه در ايمان به پيامبران پيشين، از ديگران سبقت گرفتند و اينان از زمان حضرت آدمغ شروع ميشوند تا آخرين پيامبر قبل از پيامبر اسلام ـ كه حضرت عيسيغ ميباشد ـ پايان مييابند. و سابقون از امت اسلامي، كساني هستند در ايمان آوردن به پيامبر اسلاماز ديگران پيشي گرفتند، از زنان حضرت خديجه است و از مردان حضرت اميرالمؤمنين، علي.

اصحاب يمين از امتهاي پيشين، كسانياند كه در زمان پيامبران گذشته، به آنان ايمان آوردند و به دستورات آنان عمل نمودند و اصحاب يمين از امت اسلامي، كسانياند كه به پيامبر اسلامايمان آورده، طبق آنچه آن حضرت فرموده، عمل ميكنند، تا پايان دنيا و برپايي قيامت افرادي از اصحاب يمين از امت اسلامي وجود خواهد داشت.(ر.ك: تفسير صافي، ملامحسن فيض، ج 5، ص 121، دارالمرتضي للنشر، مشهد.)

در برخي از روايات، برخي از افراد براي نمونه ذكر شده است كه از مصاديق سابقون امتهاي گذشته و سابقون از امّت اسلامي هستند. از سابقون امتهاي گذشته، هابيل، مؤمن آلفرعون و حبيب نجار، از سابقون امت اسلامي، حضرت اميرالمؤمنين، علياست.(ر.ك: تفسير برهان، سيدهاشم بحراني، ج 5، ص 276، بنياد بعثت، تهران.)

بنابر تفسير اوّل، ممكن است اين سؤال پيش آيد، كه چگونه سابقون امت اسلامي كمتر از سابقون امتهاي پيشين است، در حاليكه امت اسلامي بيش از امتهاي ديگر است و امت اسلامي بهترين امت ميباشد؟ (آلعمران، 110) پاسخ اين سؤال اين است كه اندك بودن سابقون امت اسلامي با كثرت امت اسلامي منافات ندارد. و كثرت عددي سابقون امتهاي پيشين، دليل بر كثرت كيفي نيست، چه بسا كه سابقون امت اسلامي گرچه اندك هستند; ولي از نظر مقام بسيار برتر باشد، همانگونه كه در ميان پيامبران نيز تفاوت است. (بقره، 253)

اين نكته نيز قابل توجه است، كه ممكن است، برخي از مؤمنان در ظاهر در زمرة پيشگامان در ايمان نباشند; ولي داراي ويژگيهاي ديگري باشند كه آنان را در رديف سابقون قرار ميدهد و از نظر پاداش در رتبة آنان ميشوند. لذا امام باقر و امام صادقميفرمايند: نحن السّابقون و نحن الأخرون; ما پيشگامان پيشگام و ما آخرون هستيم.(بحارالأنوار، علامه مجلسي، ج 24، ص 4; ج 26، ص 248، مؤسسة الوفأ، بيروت.)